Zdawać by się mogło, że wraz z upadkiem Związku Radzieckiego totalitaryzm bezpowrotnie przeminął. Jednakże wydarzenia, których jesteśmy świadkami, tzn. agresja Rosji na niepodległą Ukrainę, dobitnie uświadamiają nam, że echa przeszłości są wciąż bardzo żywe. Stąd znaczenie powieści, które ukazują bezsens i podstępność idei totalitarnych, zwłaszcza w obecnych czasach jest niezwykle ważna. Do jednych z najbardziej cenionych powieści traktujących o tym temacie jest książka Andrieja Płatonowa zatytułowana “Dół”.

Dółdo 30% taniej jako symbol totalitarnej idei

“Dół” zaczyna się całkiem niewinnie. Władze rozkazują, aby grupa budowniczych skonstruowała dom, w którym będą mieszkać obywatele nowopowstającego, cudownego miasta przyszłości. Jednakże po wykopaniu dołu pod fundamentu przyszłego budynku cała praca nagle stanęła. Budowniczy nie wiedzą, co mają zrobić dalej, a władze nie kwapią się, aby udzielić im żadnych rad. W końcu, budowniczy zdają sobie powoli sprawę z bezsensowości całej idei tworzenia czegoś nowego na gruzach starego świata oraz uświadamiają sobie, że cel nie zawsze uświęca środki. Bezdomna dziewczynka o imieniu Nastia, która stanowi w powieści personifikację przyszłości, czyli mieszkańców mającego powstać w końcu umiera nie doczekawszy końca budowy. Symbolem okrucieństwa systemu jest fakt, że budowniczowie, chcąc podarować dziecku łóżko, którego do tej pory nie miała, z braku takowego podarowują dziewczynce trumny, które zabrali wcześniej dwóm małym chłopcom.

Totalitaryzm wiecznie żywy

Powieść symbolizuje okrucieństwo I bezsensowność totalitaryzmu. Powstała w roku 1930 i jest satyrą na panujący w Związku Radzieckim ustrój komunistyczny, który mamiąc ludzi nadzieją cudownego, nowego świata, przyniósł im tylko śmierć i zniszczenie. Powieść napisana jest językiem charakterystycznym dla epoki, ponurym, pełnym surowości oraz ciemnych barw. Nie brakuje w niej także pełnego groteski surrealizmu. 

Powieść początkowo krążyła w nielegalnym obiegu. Została wydana oficjalnie dopiero w roku 1987.